Adakah Malaysia Menuju ke Arah Krisis Matawang dan Kegawatan Ekonomi Seperti 1997?

Nilai Ringgit yang susut mendadak akhir-akhir ini membuatkan ramai yang khuatir bahawa Malaysia sedang menuju ke arah krisis matawang seperti yang berlaku pada tahun 1997. Namun begitu, hakikatnya kerana Ringgit jatuhlah maka perkara sama tidak akan berlaku lagi. Di artikel ini saya akan cuba menerangkan kenapa.

Untuk memahami kenapa Ringgit susut, kita perlu mengetahui apakah "Impossible Trinity". Teori ekonomi menyatakan bahawa adalah mustahil untuk sesuatu negara mengawal kadar faedah, menentukan nilai matawang dan mempunyai aliran bebas kapital pada masa yang sama. Malaysia hanya boleh memilih dua daripada tiga perkara di bawah.

Pada tahun 1997, kerana apa yang berlaku di Thailand, pelabur-pelabur panik dan mula keluar daripada pasaran negara-negara Asia, termasuk Malaysia. Dalam proses menjual aset Malaysia, mereka juga menjual matawang Ringgit. Ini menyebabkan lambakan Ringgit yang banyak di pasaran dunia. Ini meletakkan tekanan untuk Ringgit jatuh. Namun begitu Bank Negara cuba mengawal kejatuhan Ringgit dengan membeli Ringgit menggunakan simpanan matawang asing. Namun begitu, cubaan Bank Negara gagal kerana lama kelamaan ia kehabisan simpanan matawang asing. Ringgit tetap jatuh, kadar faedah meningkat dan Malaysia mengalami kegawatan ekonomi. Proses ini saya terangkan dengan lebih terperinci di sini.

Bank Negara pada tahun 1997 cuba mengawal ketiga-tiga pembolehubah diatas serentak, sebab itu ia gagal. Dengan cuba mengawal harga Ringgit dengan membeli Ringgit menggunakan simpanan matawang asing, ia telah kehilangan keupayaan untuk mengawal kadar faedah. Kadar faedah yang meningkat dengan mendadaklah yang menyebabkan kegawatan ekonomi di Malaysia.

Pada tahun 1998 Malaysia melaksanakan kawalan kapital (capital controls) dan menambat Ringgit pada 3.8 Dolar Amerika Syarikat. Kadar faedah juga mula turun dan ekonomi mula pulih. Negara lain, dibawah penyeliaan IMF membiarkan kadar matawang mereka ditentukan sepenuhnya oleh pasaran. Matawang mereka juga menjadi stabil secara beransur-ansur, namun pada tahap yang lebih rendah daripada nilai sebelumnya, seperti matawang Won Korea Selatan di bawah.

Kedua-dua polisi berbeza di atas berjaya kerana ianya tidak melanggar "Impossible Trinity". Polisi mana lebih baik adalah soalan yang hanya boleh dijawab dengan kajian empirikal. Ada yang berpendapat bahawa Malaysia tidak perlu melaksanakan kawalan kapital dan ekonomi akan pulih juga kerana negara lain seperti Korea dan Thailand pulih pada masa yang sama dengan Malaysia.

Ada yang berpendapat bahawa tidak seperti Korea dan Thailand yang semakin pulih pada pertengahan 1998, ekonomi Malaysia sedang menuju keadaan lebih teruk, walaupun telah melaksanakan dasar yang disarankan IMF iaitu membiarkan Ringgit terapung sepenuhnya, menaikkan kadar faedah dan mengurangkan perbelanjaan kerajaan. Oleh sebab itu sesetengah ahli ekonomi berpendapat bahawa kawalan kapital membolehkan Malaysia pulih dengan lebih pantas daripada polisi alternatif kerana ia membolehkan Bank Negara menurunkan kadar faedah dan kerajaan berbelanja dengan lebih banyak untuk menolong memulihkan ekonomi Malaysia.

Berbalik kepada soalan asal mengenai kejatuhan nilai Ringgit baru-baru ini, apabila harga minyak jatuh dan tekanan untuk Ringgit jatuh, Bank Negara boleh menggunakan simpanan matawang asing untuk mengekalkan harga Ringgit. Tapi kita tahu ini bukan penyelesaian jangka panjang kerana lambat laun Bank Negara akan kehabisan matawang asing. Oleh itu hanya dua alternatif yang ada, iaitu 1) Biar Ringgit jatuh seperti yang dimahukan oleh pasaran. 2) Tambat Ringgit dan laksanakan kawalan kapital.

Malaysia berkembang dengan bergantung pada pelaburan daripada luar maka kawalan kapital akan menyekat pelaburan ini dan akan menyebabkan perkembangan ekonomi Malaysia terbantut. Oleh itu pilihan no 2 adalah tidak digemari. Zeti juga telah mengatakan bahawa Malaysia tidak akan mengulangi kawalan kapital.

Oleh itu Bank Negara memilih pilihan no 1 iaitu membiarkan Ringgit jatuh. Kejatuhan Ringgit akhir-akhir ini bukanlah permulaan kepada krisis matawang seperti tahun 1997, tetapi hanyalah "equilibrium" nilai Ringgit telah berubah kerana kombinasi kenaikan kadar faedah Amerika Syarikat dan penurunan harga minyak mentah. Melawan perubahan "equilibrium" baru ini dengan menggunakan simpanan matawang asing dan menaikkan kadar faedah hanya akan memburukkan situasi ekonomi negara.